ภูเขาผาท่าพลเป็นภูเขาหินปูนลูกโดด ภูเขาทอดยาวมีลักษณะคล้ายรูปเกือกม้า มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง ที่ประมาณ 236 เมตร มีที่ราบเล็ก ๆ ตามหุบเขา มีลำน้ำไหลลอดเป็นถ้ำผ่านภูเขาสองแห่ง ซึ่งมีน้ำไหลผ่านตลอดปี ลักษณะเช่นนี้พบได้น้อยมากในประเทศไทย ป่าไม้ทั่วไปเป็นพรรณไม้ชนิดที่ขึ้นได้บนภูเขาหินปูน เช่น ไทร สลัดได จันทน์ผา ฯลฯ ซึ่งจัดเป็นสังคมพืชบนภูเขาหินปูน สามารถทนร้อนและทนแล้งได้ดี นอกจากนี้ยังมีพืชที่ขึ้นตามที่ราบริมลำห้วยเช่น หวายขม บริเวณป่าดิบแล้งยังมีพรรณไม้ที่สำคัญได้แก่ ตะแบก ยาง มะค่าโมง มะหาด มะเดื่อ ฯลฯ ป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์บนภูเขาหินปูน เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยและหลบภัยของสัตว์ป่านานาชนิด เช่น เลียงผา หมีควาย หมีคน เม่นใหญ่ เม่นหางพวง เสือปลา นิ่ม ฯลฯ สัตว์ป่าที่อยู่ในธรรมชาติที่สามารถเห็นอย่างใกล้ชิดได้ เช่น ลิงอ้ายเงียะ[3] และ กระรอก รวมทั้งค้างคาวปากย่นที่มีนับล้านตัว มีนกประจำถิ่น และนกอพยพอีกหลายชนิด ได้แก่ นกกางเขนดง นกกะรางหัวหงอก นกกวัก นกจับแมลงคอแดง นกคอทับทิม ฯลฯ